3D baskıda özellikle silindirik ya da çok yüzlü modellerde fark edilen, modelin bir kenarında dikey çizgi şeklinde beliren hataya “Z-seam” (Z-dikişi) denir. Bu dikiş, nozzle’ın her katmanda başladığı veya bitirdiği noktanın birikmesiyle oluşur. Bu yazıda, Z-seam’i tanımlıyor, türlerini açıklıyor ve görünürlüğünü azaltmanın yollarını detaylandırıyoruz.
Z-Seam Neden Oluşur?
3D yazıcı her katmana başlarken nozzle bir konumdan yeni katmana geçiş yapar. Bu geçiş sırasında:
- Nozzle’ın retraksiyon ve hareketi
- Filamentin akışı
- Nozzle’ın sıcaklığı
…gibi faktörler sebebiyle o bölgede hafif bir şişkinlik ya da çizgi oluşur. Bu çizgi tüm katmanlarda aynı noktada tekrarlandığında dikey bir iz haline gelir.
Z-Seam Türleri
1. Sabit Z-Seam (User Specified / Nearest Corner)
- Tüm katman başlangıçları aynı hizaya denk gelir.
- Tek bir çizgi gibi görünür, ancak görünürlük daha belirgindir.
2. Random Z-Seam (Randomized)
- Katman başlangıç noktaları modele rastgele dağılır.
- Tek bir çizgi yerine model yüzeyinde küçük izler oluşur.
3. Scarf Seam (Yeni Seam Türü)
- Z-seam görünürlüğünü azaltmak için filament akışı ve hareketi daha yumuşak şekilde ayarlanır.
- Bambu Studio içerisinde “Scarf” seçeneği aktif edilerek kullanılabilir.
🎯 Not: Random Z-seam ayarı, coasting ve wiping gibi ekstrüzyon dengeleme ayarları ile birlikte optimize edilmezse, çok daha kötü sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle dikkatli kullanılmalıdır.
Bambu Studio ve Z-Seam Ayarları
Bambu Studio’da Z-seam ile ilgili temel ayarlar:
- Shell > Seam Position: Alınabilir değerler: Nearest, Rear, Random, User Specified
- Shell > Seam Corner Preference: Katmanın köşesine hizalanmasını belirler.
- Shell > Seam Type : Scarf seam seçimi burada yapılır.
Z-Seam’i Azaltmak İçin İpuçları
🔹 Modeli Çevirin
Z-seam oluşan çizgi modeli etkisiz bir noktaya (örneğin arka yüzeye) gelecek şekilde döndürülürse görsel etkisi azalır.
🔹 Random Seam Kullanmaktan Kaçının
Modelin yüzeyinde izlerin yayılmasına neden olabilir. Eğer coasting/wiping ayarları iyi değilse, sonuç kötüleşebilir.
🔹 Scarf Seam Aktifleştirin
Daha pürüzsüz geçiş sağlar. Orca slicer ya da Bambu Studio’da aktif edilebilir.
🔹 Coasting ve Wiping Ayarlarını Kullanın
- Coasting: Nozzle akışı son anda keserek baskı sonunu yumuşatır.
- Wiping: Nozzle, hareket ederken geri çekilerek filamentin yapışmasını azaltır.
Bu ayarlar, Z-seam’in şişkinlik yapmasını büyük ölçüde engelleyebilir.
Sonuç
Z-seam, her baskıda teknik olarak kaçınılmazdır ancak doğru konumlandırma, yazılım ayarları ve Scarf seam gibi özel teknikleri ile neredeyse görünmez hale getirilebilir.